Hoe ben je tot de keuze van dit programma gekomen? Ik was al lang van plan in de wereld van Debussy te duiken. Chopin is altijd aanwezig geweest in mijn leven. Later ontdekte ik dat Debussy fantastische uitgaven heeft voorbereid van Chopins ballades, een uitgave van Durand uit 1915 die goud waard is, met fraseringen, aanwijzingen en suggesties van Debussy zelf. Ik heb talloze edities van Chopin, maar dit is de meest waardevolle. Debussy heeft zelf ook ballades gespeeld, de eerste ballade speelde hij als 15-jarige. Als ik aan Debussy werk is dat een soort ideeënstroom voor Chopin en vice versa. Ik noem beide namen in één adem, zeg maar, ze zijn ‘goede vrienden.‘

Chopin schreef vier ballades. Heb je een voorkeur? Nee, het liefst speel ik ze alle vier, ze zijn ongelofelijk verschillend, ze staan voor mij ieder op eenzame hoogte, elk op zich is een compleet werk. Als je de eerste en de derde ballade naast elkaar zet, zit daar in het ontstaan 10 jaar tussen.

Chopin was in 1831 pas 21 toen hij de eerste ballade schreef. Is dat ook te horen? Ja zeker, de derde ballade wijst al richting de vierde. De vierde is misschien wel hèt stuk. Niet voor niets heeft Toscanini gezegd dat er maar één werk is in de geschiedenis dat vergeleken kan worden met de Mona Lisa van Leonardo da Vinci en dat is de vierde ballade, qua complexiteit en mysterie. De derde is een opmaat naar de vierde en je hoort er heel sterk de stem van Polen in. Het is compositorisch zeer innovatief, dat je denkt, ja, hier heeft ook Schönberg later ook naar geluisterd en Mahler. De eerste ballade is gewoon pure soul, alles of niets. Er is een hele mooie eenvoud in de vertelling, die me zo raakt, ondanks de gepassioneerde stroom en uitbarstingen.

Als je gaat lezen over deze stukken kom je ook de uitspraak tegen dat de ballades van Chopin ‘showpieces’ zijn. Wat zou je daarop willen zeggen? Ik zou willen zeggen dat de pianisten verantwoordelijk zijn voor zo’n benaming, dat is heel erg, als iemand zoiets schrijft, dan heeft hij het van iemand gehoord die het zo heeft gespeeld. Maar dat is echt een flinke vergissing van de pianist. En dat is heel jammer, want de pianist blijft een ambassadeur van de compositie.

Wat betekent Chopin voor jou persoonlijk? Als ìemand de ziel van de piano kende, dan was dat wel Chopin, zeker in de 19e eeuw en later misschien Rachmaninov. Zij zijn de twee grote pianogiganten. Mijn allereerste stuk was een afscheidswals van Chopin, opus 64, nummer 2. Die studeerde ik toen ik 12 was en dat was meteen een openbaring. Daar kwam bij dat dit het lievelingsstuk van mijn grootvader was met wie ik een heel sterke band had.

Is er één van de twaalf préludes van Claude Debussy uit boek 1 heel speciaal? Des pas sur la neige (Voetstappen in de sneeuw), vind ik heel krachtig. Debussy draait letterlijk zijn rug naar het grote gebaar toe, naar de Wagneriaanse drama’s. Het is een statement vanuit het minimale. Het verdriet in het stuk is echt een schoonheid op zich, de troosteloosheid, de oneindige ruimte. Niet dat ik dit allemaal zie, de luisteraar is vrij om een eigen beeld te scheppen. De sneeuw is meer dan alleen een beeld, de sneeuw is de staat van zijn van Debussy, de verbinding met het innerlijk. Ik was laatst in Egmond aan Zee en tegen 10 uur ’s avonds stonden een heleboel mensen te kijken hoe de zon in de zee zakte. Ik vond het zo mooi dat dit in stilte kan gebeuren. Dat is volgens mij meer dan alleen maar beeld dat je dat innerlijk ondergaat. Een live performance van de zon, en wat het met je doet, dat is wat Debussy ook met de sneeuw wilde bereiken. In zijn essays schreef hij dat hij meer heeft geleerd van de ondergaande zon dan van een symfonie van Beethoven qua compositorische techniek. Debussy is de wieg van moderne muziek. In de preludes is alles al gezegd, een soort Bijbel.

Voor kaarten voor het optreden van Marietta Petkova op 18 november om 16:00 uur in de Oude Blasiuskerk in Delden ga naar KAARTEN op deze website.